Instalacje Elektryczne

Wpływ zaników, zapadów i obniżeń wartości napięcia na funkcjonowanie urządzeń

Zobacz na stronie WWW

 
ELETTER MERYTORYCZNY
 

21 listopada 2025

Portal Elektryka
 
 
Aktualności Energia OZE Pomiary elektryczne Akademia elektryka
 
 

Numer testowy dla Ciebie!

 
 

uniwersalny

 
 
Szanowni Państwo
 

Coraz powszechniejsze stosowanie nieliniowych urządzeń elektro-energetycznych i energoelektronicznych jest przyczyną narastających problemów z jakością energii elektrycznej. Są one groźne dla wielu odbiorników prądu elektrycznego. Dlatego istotne jest kontrolowanie jakości energii oraz działania służące jej poprawie. W 4. specjalnym numerze „Pod Napięciem” skupiamy się na tym, co w tym zakresie mogą zrobić odbiorcy energii. Warto przypomnieć, że w latach 2024 i 2025 znowelizowano dwa rozporządzenia dotyczące jakości energii elektrycznej: w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną, a także w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.

Zachęcam do lektury.

Szanowni Państwo Wiesław Waliszewski,

  redaktor „Pod Napięciem”

 
 
 
 
 
Wpływ zaników, zapadów i obniżeń wartości napięcia na funkcjonowanie urządzeń

Analiza wspomnianych w tytule zjawisk wydaje się prosta. Zanik zasilania powoduje przerwę w funkcjonowaniu urządzenia, zapad i obniżenie się napięcia tego nie powodują. Jest to jednak znaczne uproszczenie, a prawda leży w wielu wypadkach gdzie indziej, niż się powszechnie uważa.

Po pierwsze jest wiele urządzeń i procesów technologicznych, gdzie przerwy w zasilaniu nie stanowią większego problemu. Przykładem są układy grzania wody. Również w wielu układach elektromaszynowych przerwy w zasilaniu trwające nawet kilkadziesiąt minut nie stanowią problemu. Weźmy na przykład wentylację. Przerwa w zasilaniu może okazać się niezauważalna. W wielu systemach pompowych sytuacja jest podobna, zbiorniki wody czy płynu mogą zapewnić normalne funkcjonowanie do czasu powrotu zasilania, więc nie dojdzie do przerwy w ich funkcjonowaniu. Problemem mogą, co ciekawe, okazać się powroty zasilania. Bardzo uciążliwym zjawiskiem jest samorozruch układów elektromaszynowych.

Z inną sytuacją mamy do czynienia w przypadku zapadów napięcia. Wydawać by się mogło, że zjawiska te nie powodują problemów w funkcjonowaniu urządzeń. Nie jest to jednak prawda....

Czytaj więcej »
 
 
 

uniwersalny

 
 
 
 
W najnowszych numerach „Pod Napięciem”

W 11. numerze „Pod Napięciem”

Środki ochrony przed przepięciami: ograniczniki przepięć

Przewody i kable w domowych instalacjach elektrycznych

Przyczyny blackoutu i problemy podczas przywracania pracy systemu energetycznego

Od kogo i za ile magazyn energii

Wymagania PN-EN 50131-2-4:2021-05 dotyczące czujek pasywnych podczerwieni i mikrofalowych – cz. 2

Normy dotyczące oświetlenia awaryjnego i ewakuacyjnego

Wykaz wybranych nowych Polskich Norm

 

W 4. numerze specjalnym

Przepisy i normy o jakości energii elektrycznej

Proste urządzenia pomiarowe do oceny jakości energii

Zaawansowane przyrządy do pomiaru jakości energii elektrycznej

Czym grożą zapady, obniżenia napięcia oraz zaniki zasilania i jak mierzyć

Przepięcia, podskoki i podwyższenia napięcia oraz ich pomiary

Filtry aktywne (mocy czynnej) jako środek poprawy jakości energii

Pomiary pozwalające na dobór filtra aktywnego

 

 

Czytaj więcej »
 
 
 
 
 
Rozporządzenie i norma dotyczące jakości dostarczanej energii

W Polsce obowiązują obecnie dwa dokumenty regulujące zagadnienia dotyczące parametrów oceny jakości energii elektrycznej:

  • rozporządzeniu ministra klimatu i środowiska z 12 czerwca 2025 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. z 2025 r. poz. 919),
  • Polska Norma PN-EN 50160 Parametry napięcia zasilającego w publicznych sieciach rozdzielczych.

Rozporządzenie jest dokumentem obowiązującym w zakresie ruchu i eksploatacji sieci elektroenergetycznych. Norma to zaś dokument międzynarodowy, którego postanowienia nie są obowiązkowe, jeżeli nie odwołuje się do niej inny dokument o charakterze obligatoryjnym. W tablicy 1 podane są podstawowe wymagania dotyczące parametrów napięcia zasilającego w sieciach niskiego napięcia.

Tablica 1. Parametry określające jakość napięcia i ich dopuszczalne odchylenia wg normy PN-EN 50160

Parametr napięcia

Określenia i dopuszczalne odchylenia od wartości znamionowych

Częstotliwość

średnia wartość częstotliwości mierzonej przez 10 s powinna się zawierać w przedziale:

50 Hz ± 1% (49,5-50,5 Hz) przez 99,5% tygodnia oraz

50 Hz +4%/-6% (47 – 52 Hz) przez 100% czasu

Wartość napięcia zasilającego

znormalizowane napięcie znamionowe publicznych sieci rozdzielczych niskiego napięcia powinno wynosić 230/400 V

Zmiany napięcia zasilającego

wyłączając sytuacje związane ze zwarciami i przerwami w zasilaniu, zbiór 10-minutowych średnich wartości skutecznych napięcia zasilającego powinien spełniać warunki:

− w każdym tygodniu 95% elementów tego zbioru powinna się mieścić w przedziale Un ± 10%,

− wszystkie elementy zbioru powinny mieścić się w przedziale Un + 10%/-15%

Szybkie zmiany napięcia

szybkie zmiany napięcia w normalnych warunkach pracy nie powinny przekraczać 5% Un; dopuszcza się, aby w niektórych okolicznościach zmiany te osiągnęły kilka razy w ciągu dnia wartość do 10% Un

Zapady napięcia zasilającego

w normalnych warunkach pracy zapady napięcia przekraczające 10% Un mogą występować od kilkudziesięciu do tysiąca razy w roku; większość zapadów ma czas trwania krótszy niż 1 s i głębokość mniejszą niż 60%

Krótkie przerwy w zasilaniu do 3 min

(przypadkowe)

w normalnych warunkach pracy liczba krótkich przerw w zasilaniu może wynosić od kilkudziesięciu do kilkuset w ciągu roku; czas trwania ok. 70% krótkich przerw w zasilaniu może być krótszy niż 1 s

Długie przerwy w zasilaniu dłuższe niż 3 min

(przypadkowe)

w normalnych warunkach pracy liczba długich przerw w zasilaniu trwających ponad 3 min dochodzi do 50 w ciągu roku; nie dotyczy to wyłączeń planowych

Przerwy w pracy planowane

gdy odbiorcy są wcześniej poinformowani; ich celem jest umożliwienie wykonania czynności eksploatacyjnych, np. przeglądów

Przepięcia dorywcze o częstotliwości sieciowej

niektóre uszkodzenia po stronie wysokiego napięcia transformatora mogą powodować przepięcia po stronie niskiego napięcia, nieprzekraczające zazwyczaj 1500 V; w przypadku doziemień w sieciach niskiego napięcia, w wyniku przesunięcia punktu neutralnego, napięcia faz nieuszkodzonych względem przewodu neutralnego mogą osiągnąć do √3 razy wyższe wartości

Przepięcia przejściowe o krótkim czasie trwania oscylacyjne lub nieoscylacyjne

Przepięcia przejściowe są powodowane przez wyładowania atmosferyczne lub przez czynności łączeniowe; w sieciach niskiego napięcia odpowiednio chronionych, przepięcia na ogół nie przekraczają 6 kV

Asymetria napięcia zasilającego

średnie wartości skuteczne składowej symetrycznej przeciwnej mierzone w czasie 10 min, w normalnych warunkach pracy w okresie każdego tygodnia, w 95% pomiarów nie powinny przekraczać 2% składowej zgodnej; w instalacjach odbiorców zasilanych jednofazowo lub międzyfazowo dopuszcza się asymetrię w sieci trójfazowej do 3%

Harmoniczne napięcia zasilającego

średnie wartości skuteczne poszczególnych harmonicznych mierzone w czasie 10 min, w normalnych warunkach pracy, w okresie każdego tygodnia, w 95% pomiarów nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 2; ponadto współczynnik THD napięcia zasilającego, uwzględniający harmoniczne do 40 rzędu nie powinien przekraczać 8%

Migotanie światła

95% wartości wskaźnika długotrwałego migotania światła Plt mierzonych w czasie 1 tygodnia nie powinno przekraczać wartości 1.

 

Parametry określające...

Czytaj więcej »
 
 
 
 
 
W „Portalu Elektryka”: Energia o ujemnym śladzie węglowym poprzez zgazowanie biomasy

Od jakiegoś czasu toczy się, nie tylko w Europie, dyskusja „Co po węglu ?” Opinie są podzielone, ale jedno jest pewne. W tych krajach, gdzie zasoby węgla się skończyły, opinia publiczna skłania się ku przechodzeniu na inne formy generacji energii elektrycznej i cieplnej w oparciu o rodzime rozwiązania technologiczne. W Polsce węgla mamy jeszcze dużo, ale nie aż tak dużo, jak to głoszą niektórzy aktywiści.

Czytaj więcej »
 
 
 

Przetestuj portal!

 
 
Spodobał Ci się nasz e-letter? Poleć go innym! »
Jeśli jeszcze nie jesteś użytkownikiem Portalu Elektryka
skorzystaj z oferty »
 
 

Zarządzaj swoim kontem
Drogi Użytkowniku, wychodzimy naprzeciw Twoim oczekiwaniom - masz możliwość zarządzania swoim kontem.

 

Sprawdź, w jaki sposób przetwarzamy dane osobowe »